چکیده :تحریم در برخی نقاط به نفع ایران است. به این دلیل که تولید داخلی را بالا می‌برد. مثلا اگر چینی‌ها ایران را تحریم کنند، وضع اقتصادی ایران بهتر خواهد شد . اما برخی کالاها وجود دارند که ایران نمی‌تواند تولید کند و مجبور است از خارج وارد کند مانند برخی اقلام دارویی یا کالاهای سرمایه ای. در این حیطه این تحریم‌ها به ضرر ایران است....
از زمانی که بحث تحریم‌ها علیه ایران مطرح شده است، مسئله تحریم نفتی ایران نیز مورد توجه قرار گرفته است. اما موانعی جدی برای این اقدام وجود دارد. دکتر مهدی تقوی، استاد دانشگاه و اقتصاد دان معتقد است احتمال دارد که این تحریم‌ها با اتخاذ برخی تدابیر منجر به افزایش قیمت در بازار جهانی نشود. گفت و گوی دیپلماسی ایرانی با دکتر مهدی تقوی را در ادامه می‌خوانید:
امریکا در دور تازه ای از تحریم‌ها علیه ایران از شرکت‌های کشورها دیگر خواسته است تا مراودات اقتصادی خود را با ایران قطع کنند و در غیر این صورت این شرکت‌ها با تحریم امریکا مواجه خواهند شد. این مسئله تا چه حد عملی است و چقدر بر اقتصاد ایران تاثیر گذار است؟
اگر که ایالات متحده به شرکت‌های خارجی بگوید در صورتی که شما با ایران کار کردید ما واردات محصولات شما را به امریکا ممنوع خواهیم کرد، طبیعی است که این شرکت امریکا را ترجیح می‌دهد و نه ایران را. به این دلیل که بازار امریکا بازار بزرگتری است. علاوه بر این همه کشورهای دنیا بر خلاف ما می‌دانند که ایالات متحده یک ابرقدرت است. بنابراین سعی می‌کنند با امریکا روابط خوبی داشته باشند. بنابراین امریکا یک اهرم اقتصادی در دست دارد و یک اهرم سیاسی.
دو مساله این جا وجود دارد. اول این که ایران در حال حاضر برخی از کالاها را از کشورهایی وارد می‌کنیم که در ایران همین کالاها با کیفیت بیشتر تولید می‌شود. این تحریم در برخی نقاط به نفع ایران است. به این دلیل که تولید داخلی را بالا می‌برد. مثلا اگر چینی‌ها ایران را تحریم کنند، وضع اقتصادی ایران بهتر خواهد شد . اما برخی کالاها وجود دارند که ایران نمی‌تواند تولید کند و مجبور است از خارج وارد کند مانند برخی اقلام دارویی یا کالاهای سرمایه ای. در این حیطه این تحریم‌ها به ضرر ایران است. چرا که یا اساسا کسی این کالاها را به ایران نمی‌فروشد یا باید قیمت بسیار بالاتری از قیمت واقعی برای خرید آن پرداخت کند. بنابراین در این مسائل به ضرر ایران خواهد بود. حال باید این نفع و ضرر را با هم مقایسه کرد و دید به طور کلی به نفع ایران است یا به ضرر.
گفته می‌شود که در تحریم‌های جدید روی صنایع پتروشیمی‌و نفت و گاز تمرکز بیشتری شده است. به نظر شما این تحریم‌ها چه تاثیری می‌تواند بر بازار جهانی داشته باشد؟
از نظر جهانی مسئله ای برای بازار ایجاد نخواهد شد. این مسئله روی اقتصادی ایران اثر قابل توجهی داشت. چند روز پیش روزنامه‌ها نوشته بودند که عربستان در حال برداشت از میدان مشترک نفتی با ایران است در حالی که ایران تاکنون هیچ برداشتی از این میدان نفتی نداشته است. یا در حوزه گاز پارس جنوبی و اطراف آن، شاهد آن هستیم که قطری‌ها در حال برداشت هستند و ایران اقدامی‌برای استخراج گاز از این میدان مشترک گازی انجام نداده است. در حوزه خزر هم اتفاق مشابهی در حال وقوع است. به نظر می‌رسد تحریم‌های بیشتر می‌تواند تاثیرات قابل توجهی بر اقتصاد ایران داشته باشد.
برخی کارشناسان معتقدند احتمال دارد اگر فشار امریکا بر چین و کشورهایی که مشتری نفت ایران هستند برای تحریم نفت این کشور موثر واقع شود، ممکن است بحرانی در قیمت جهانی نفت ایجاد شود. این مسئله تا چه حد به واقعیت نزدیک است؟
الان لیبی می‌تواند بیش از حال حاضر نفت تولید کند. علاوه بر این به عربستان هم می‌گویند که سهمیه اوپک را فراموش کن و بیش از سهمیه اوپک نفت به بازار عرضه کن. بنابراین این دو کشور می‌توانند مقدار نفتی که ایران صادر می‌کند را جبران کنند. بنابراین آن‌ها می‌توانند تدابیری بیندیشند که تبعات این مسئله را کنترل کنند و قیمت نفت را کنترل نمایند. بنابراین اگر نفت ایران به طور کامل هم تحریم شود، کشورهای دیگری هستند که این مقدار نفت را در بازار جایگزین می‌کنند و مانع از بروز بحران در قیمت نفت می‌شوند.
دو کارشناس امریکایی برای این که تحریم موثری بر نفت ایران اعملا شود گفته اند که اجازه دهید چینی‌ها نفت ایران را با قیمت پایین بخرند و از این طریق هم به نوعی قیمت نفت کنترل شود و هم فشار بر ایران افزایش می‌یابد. این مسئله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آن‌ها با توجه به منافع ملی خود راهکارهایی برای رسیدن به اهداف خود پیدا می‌کنند. آن‌ها این احتمال را در نظر می‌گیرند که ار نفت ایران به بازار وارد نشود ممکن است قیمت نفت بالا رود و امریکا دچار تورم رکودی شود. بنابراین امریکا نفت ایران را نخرد و به دوستان خود هم توصیه کند که این کار را نکنند اما چینی‌ها بخرند. وقتی ایران تمام تقاضای چین را پاسخ دهد، تقاضای چین برای نفت مناطق دیگر پایین می‌آید و ما آن‌ها را جذب می‌کنیم. این راهکاری اقتصادی است.
جمع بندی شما از این فضای چیست؟
به هر حال این مسئله به ضرر ما است. ممکن است ما بتوانیم تحریم‌ها را دور بزنیم اما مجبوریم نفت خود را ارزان تر بفروشیم. این باعث می‌شود در آمد نفتی کاهش یابد. اگر کلا نفت ایران تحریم شود در آن صورت در آمد نفتی به صفر می‌رسد که با توجه به اقتصاد ایران مشکلات بسیار زیادی پیش خواهد آمد.
